تعاریف اساسی در مهندسی روشنایی
70% تخفیف ویژه دوره آموزشی آنلاین DIALux Evo
کد تخفیف: یکی از عبارت های انگلیسی همین مقاله!
در این مقاله با تعاریف اساسی در مهندسی روشنایی آشنا خواهید شد. امروزه بیش از پیش به دانش مهندسی روشنایی در طراحی معماری و تاسیسات الکتریکی ساختمان های مختلف مسکونی ، اداری ، تجاری و صنعتی توجه می شود. با مطالعه این مقاله با تعاریف اساسی مهندسی روشنایی آشنا خواهید شد.
نویسنده: مهندس مجید محمدیان
تعریف نور
نور ، تابش الکترومغناطیس با طول موج قابل مشاهده برای چشم انسان می باشد. در فیزیک به تابش الکترومغناطیس با هر طیف موجی ( هم مرئی وهم نامرئی ) نور گفته می شود .
نمودار طیف امواج الکترومغناطیس و محدوده نور مرئی
طول موج قابل مشاهده برای انسان بین 380 تا 780 نانو متر می باشد. در جدول زیر می توانید طول موج مربوط به هر رنگ را مشاهده نمایید.
طول موج ( nm ) | رنگ | ردیف |
622 – 780 | قرمز | 1 |
597 – 622 | نارنجی | 2 |
577 – 597 | زرد | 3 |
492 – 577 | سبز | 4 |
455 – 492 | آبی | 5 |
390 – 455 | بنفش | 6 |
انسان در روشنایی روز اشیاء را به صورت رنگی مشاهده می کند ولی در شب فقط سایه ها ورنگ خاکستری را می تواند تشخیص دهد. در شکل زیر مقایسه بین شب و روز به خوبی قابل مشاهده می باشد.
اصطلاحات روشنایی
زاویه فضایی (Solid Angle) :
اختصار: Ω
واحد: استرادیان Steradian
زاویه فضایی برابر است با نسبت سطح به مجذور شعاع یا مجذور فاصله از مرکز کره . یک استرادیان برابر با زاویه ای است از سطح یک کره به شعاع یک متر که بتواند یک سطح یک متر مربع را جدا نماید.
کاندلا (Candela)
اختصار: cd
در ابتدا که از شمع برای روشنایی استفاده می شد، واحد شدت نور هم شدت نور یک شمع استاندارد در صفحه افق بود.
این استاندارد رضایتبخش نبود و در سالهای بعد استانداردهای گوناگونی معرفی شد. در سال 1948 از میزان درخشندگی جسم سیاه در دمای انجماد پلاتین ( 2042 درجه کلوین ) به عنوان یک مرجع بین المللی برای تعریف استاندارد واحد شدت نور استفاده شد. در اصل یک کاندلا برابر با یک شصتم شدت نور منتشر شده از یک سانتیمتر مربع جسم سیاه در دمای 2042 درجه کلوین می باشد.
اما بدلیل اینکه مقایس درجه حرارت هر از گاهی دستخوش تغییر می شد و همچنین کار با رادیاتور برای نگهداری جسم سیاه در دمای 2042 درجه کلوین مشکل بود در سال 1979 تعریف تازه ای از کاندلا به تصویب رسید ، در این تعریف یک کاندلا برابر شد با شدت نور منتشر شده از یک منبع 555.016 نانومتری که شدتی برابر با 683 / 1 وات بر استرادیان دارد . به دلیل این که تعریف جدید بر مبنای وات انجام شده است، به آسانی می توان آن را با تشعشع سنج الکتریکی کالیبره و اندازه گیری نمود.
لومن (Lumen)
اختصار: lm
اندازه گیری مقدار کل نور مرئی (برای چشم انسان) که توسط یک منبع در واحد زمان تولید یا منتشر می شود. پس هر چقدر منبع نور درخشنده تر باشد لومن تولید شده توسط آن نیز بیشتر خواهد بود.
پس در نتیجه به صورت کلی خواهیم داشت :
لومن = روشنایی تولید شده
شار نوری (luminous Flux) :
اختصار: Ф (فی)
واحد: لومن Lumen (lm)
به مقدار نور منتشر شده قابل مشاهده توسط انسان از یک منبع نور شار نوری گفته می شود. در اصل شار نوری به نحوی تعریف شده تا مشخص کننده حساسیت متغیر چشم انسان به طول موج های مختلف نور باشد.
شدت نور (Luminous Intensity) :
اختصار: I
واحد: کاندلا ((Candela (cd)
به میزان نور منتشر شده از یک منبع در جهت مشخص و در یک استرادیان (زاویه فضایی) را شدت نور می گویند.
شدت روشنایی (Illuminance) :
اختصار: E
واحد: لوکس (Lux , lx) لومن بر متر مربع
به میزان کل شار نوری تابیده شده بر واحد سطح شدت روشنایی می گویند، که واحد آن لومن بر متر مربع یا لوکس می باشد.
درخشش (Luminance) :
اختصار: L
واحد: کاندلا بر متر مربع
به میزان درخشندگی واحد سطح در یک جهت معین درخشش گفته می شود. این تنها پارامتری است که توسط چشم انسان درک می شود. به زبان ساده روشنایی ظاهری است . این که یک جسم به میزان در چشم انسان روشن به نظر می رسد.
وقتی به دنیا نگاه می کنید آنچه می بینید الگویی از درخشش متفاوت است (البته اگر ما جزء رنگ را نادیده بگیریم). آنچه در این صفحه مشاهده می کنید میزان درخشش حروف سیاه در مقایسه با درخشش صفحه سفید است.
آموزش حرفه ای طراحی روشنایی با نرم افزار DIALux Evo
جهت تبدیل به یک طراح حرفه ای روشنایی هم اکنون بسته آموزشی 100 درصد تصویری طراحی سیستم های روشنایی با نرم افزار DIALux Evo را با %70 تخفیف ویژه خریداری نمایید.